Ağustos 2025 – Temmuz ayında Rekabet Kurulu ("Kurul"), hem geleneksel hem de dijital pazarlarda rekabet hukukunun etkin şekilde uygulanmasına yönelik kararlılığını sürdürdü. Kurul, özellikle son yıllarda yakından takip ettiği iş gücü piyasasındaki rekabet ihlallerini incelediği, yaklaşık elli teşebbüsü kapsayan bir soruşturma dosyasına ilişkin uzun zamandır beklenen gerekçeli kararını yayımladı.
Ayrıca dijital platformlar, kozmetik, ilaç ve ödeme hizmetleri gibi geniş bir yelpazeye yayılan sektörlerde yeni soruşturmalar başlatıldı. Önceki aylarda olduğu gibi bu ay da yeniden satış fiyatının tespiti uygulamaları, yeni açılan soruşturmalarla gündemdeki yerini korudu. KST Rekabet Gündemi'nin bu ayki sayısında, Temmuz ayındaki önemli gelişmeleri derledik.
Kurul Kararlarından Öne Çıkanlar
1. Kurul Büyük İş Gücü Soruşturmasına İlişkin Gerekçeli Kararını Yayımladı
Kurul, iş gücü piyasasına yönelik önemli bulgular içeren Büyük İş Gücü Soruşturması'nın gerekçeli kararını bu ay yayımladı.1 Kurul, 2023 yılında sonuçlandırdığı soruşturmada, çeşitli sektörlerden 48 teşebbüsün çalışan ayartmama anlaşmalarını incelemişti. Soruşturulan teşebbüslerden 11'i, hakkındaki iddiaları kabul ederek Kurul ile uzlaşmış olup Kurul, toplamda 27 teşebbüsün ikili centilmenlik anlaşmaları yoluyla rekabeti ihlal ettiğini tespit etti.
Kurul'un aralarında dikey ilişki bulunan taraflar arasındaki çalışan ayartmama anlaşmalarına ilişkin analizi kararın en dikkat çeken yönlerinden biri oldu. Nitekim Kurul, geçen senenin sonunda yayımladığı İş Gücü Piyasalarındaki Rekabet İhlallerine Yönelik Kılavuz'da ve çeşitli kararlarında2, meşru ticari iş birlikleri kapsamında ortaya çıkan çalışan ayartmama hükümlerinin ana anlaşmayla doğrudan ilgili, gerekli ve orantılı oldukları takdirde rekabeti kısıtlamayan "yan sınırlama" olarak kabul edileceğini teyit etmişti. Ancak bu kararda incelenen bazı anlaşmalar; süre, kapsamındaki çalışan sayısı ve iş ilişkisi sınırları açısından bu koşulları sağlamadığı gerekçesiyle yan sınırlama olarak kabul edilmeyip kartel olarak sınıflandırıldı. Karara eklenen karşı oy yazısında ise dikey ilişkilerden doğan bu tür anlaşmaların kartel değil, "diğer ihlaller" olarak değerlendirilmesi gerektiği belirtilerek ceza oranının daha düşük olması gerektiğine dikkat çekildi.
Kararda, para cezalarının hesaplanmasında yeni bir yaklaşım benimsendi. Kurul, cezayı, teşebbüslerin toplam cirosu üzerinden değil, çalışan maliyetlerinin toplam ciro içindeki oranı üzerinden hesapladı. Bu yeni metodoloji, iş gücüyle ilgili ihlaller için daha özel ve sektöre özgü bir ceza hesaplama yöntemi uygulandığına işaret ediyor.
2. Google'a Yeni Reklam Uygulamaları Nedeniyle Ceza
Kurul, yerel arama ve otel fiyat karşılaştırma hizmetlerinde hâkim durumun kötüye kullanılmasıyla ilgili 2021 tarihli kararının ihlali gerekçesiyle Google'a ciddi miktarda bir günlük idari para cezası uyguladı.3 2021 kararında Kurul4, Google'ın arama sonuç sayfalarında kendi hizmetlerini kayırdığını ve bu yolla rakip hizmetlerin rekabet gücünü zayıflattığını tespit edilmiş, teşebbüse yaklaşık 296 milyon TL tutarında ceza uygulamıştı.
Söz konusu karar kapsamında Google'ın altı ay içinde rakip hizmetlere adil davranılmasını sağlayacak önlemleri hayata geçirmesi gerekirken Google, bu süre zarfında "sponsorlu reklam" etiketi altında "Business Ads" isimli yeni bir reklam tasarımı geliştirdi. Bu yeni tasarımın, daha önce rekabet ihlaline yol açtığı tespit edilen uygulamalarla benzer unsurlar içerdiği ve bu uygulamanın 2021 kararındaki yükümlülükleri ihlal ettiği tespit edildi. Bu doğrultuda Kurul, ihlalin devam ettiği süre boyunca Google'ın 2024 yılı cirosunun %0,05'i oranında günlük para cezası uygulanmasına karar verdi, toplam ceza tutarı 355 milyon TL'yi aştı.
3. Opet'e Bayilik Sözleşmeleri Nedeniyle Ceza
Kurul, Türkiye'nin önde gelen akaryakıt dağıtım şirketlerinden Opet'in, bayileriyle yaptığı dikey anlaşmalar aracılığıyla rekabeti kısıtlayıp kısıtlamadığını incelediği soruşturmayı tamamladı.5 Soruşturma, bir bayilik anlaşması yürürlükteyken, bayilik faaliyetinin yürütüldüğü arazinin kira sözleşmesinin Opet lehine uzatılması ve bu durumun, bayinin rekabet etmeme yükümlülüğünü beş yılın ötesine taşıdığı iddiasıyla başlatılmıştı. Kurul, Opet'in bu dikey anlaşmalarla 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un 4. maddesini ihlal ettiğine hükmederek Opet'e yaklaşık 131 milyon TL idari para cezası verdi. Kurul geçmiş kararlarında da akaryakıt şirketlerinin bayilik anlaşmalarındaki benzer sebepler ile ortaya çıkan potansiyel rekabet endişelerini ele alsa da6 bu karar, söz konusu ihlal türü için verilen ilk para cezası olması sebebiyle önem taşıyor.
4. Elektrik Dağıtım İhalelerinde Rekabet İhlali: Endoks Enerji Cezayı Kabul Etti
Güç transformatörü ve kontrol/kumanda panoları pazarında faaliyet gösteren Endoks Enerji hakkında, bazı elektrik dağıtım şirketleri tarafından düzenlenen ihalelerde rakipleri ile danışıklı teklif vererek ve ihaleleri paylaşarak rekabeti ihlal ettiği iddiasıyla yürütülen soruşturma uzlaşma ile sonuçlandı.7 İhlal iddialarını kabul eden Endoks Enerji, indirimli olarak yaklaşık 2,5 milyon TL idari para cezası ödeyecek. Kurul, cezanın belirlenmesinde ihlale konu faaliyetlerin şirketin yıllık cirosu içindeki düşük payını ve şirketin yurt dışı satış gelirlerini hafifletici unsur olarak dikkate aldı.
5. Herbalife Rekabet Endişelerini Taahhütlerle Giderdi
Kişisel bakım, kozmetik, temizlik ürünleri ve gıda takviyeleri gibi alanlarda doğrudan satış modeliyle faaliyet gösteren Herbalife hakkında internet satışlarını kısıtladığı, reklam yasakları getirdiği ve yeniden satış fiyatını belirlediği iddialarıyla yürütülen soruşturma; internet satışlarına yönelik kısıtlamalar ve reklam yasakları bakımından taahhütle sonuçlandırıldı.8 Diğer yandan, yeniden satış fiyatının tespiti iddialarına ilişkin olarak yapılan değerlendirmede ise Kurul, Herbalife'ın rekabet hukukunu ihlal etmediği sonucuna ulaştı.9
Soruşturma Duyuruları
- Spotify'a Rekabet İncelemesi10: Kurul, çevrim içi müzik akışı pazarında Spotify'ın rekabeti bozucu uygulamalarda bulunup bulunmadığını değerlendirilecek. İnceleme, Spotify'ın rakip hizmet sağlayıcıları zarara uğratan uygulamalarda bulunup bulunmadığı, lisans anlaşmaları kapsamındaki telif dağıtımlarını etkileyip etkilemediği ve sanatçılar ile içerik üreticilerine platform görünürlüğü açısından ayrımcı davrandığına ilişkin iddialarını ele alıyor.
- Unilever'e Yeniden Satış Fiyatının Tespiti Soruşturması11: Unilever ve iki distribütörü hakkında yeniden satış fiyatı tespiti iddialarıyla soruşturma başlattı. Soruşturma; temel gıda ürünleri, kozmetik ve kişisel bakım ürünleri ile çamaşır ve ev bakım ürünleri gibi birçok kategoride Unilever'in bayilerine yönelik fiyat müdahalelerinde bulunarak rekabeti sınırladığı yönündeki iddialara odaklanıyor.
- Visa ve Mastercard'ın Yurt Dışı Ödeme Sınırlamalarına İnceleme12: Kurul, Mastercard, Visa ve bağlı şirketleri hakkında soruşturma başlattı. Soruşturma kapsamında küresel kartlı ödeme sistemleri pazarında rekabetin engellenip engellemediklerini ele alınmakta olup bankaların diğer ödeme hizmet sağlayıcılarına ödeme/POS altyapısını kullandırmasının engellenip engellenmediğine odaklanıyor. Bu uygulamaların, rakip ödeme çözümü sağlayıcılarının faaliyetlerinin zorlaştırılmasına yol açabileceği üzerinde duruluyor.
- Zirai İlaç Sektöründe Rekabet Soruşturması13: Kurul,zirai ilaç ve tohumculuk sektörlerinde faaliyet gösteren on iki teşebbüs ve üç teşebbüs birliği hakkında soruşturma başlattı. Soruşturma, rekabete duyarlı bilgi değişimi iddialarının yanı sıra iş gücü piyasalarına ilişkin rekabet ihlallerini ele alıyor.
- Burun Spreyi Pazarı Mercek Altında14: Kurul, Türk ilaç üreticileri Avixa ve Avigem'in oluşturduğu ekonomik bütünlük hakkında soruşturma başlattı. Soruşturma, çift etken maddeli burun spreyleri pazarında hâkim durumun kötüye kullanıldığı iddialarına odaklanıyor. Kurul, teşebbüslerin, rakiplerin pazara girişini engelleyip engellemediğini ve kamu zararına yol açacak şekilde ortak pazarlama kapsamındaki ürünlerden birini piyasaya arz etmediği iddiasını inceliyor. Ayrıca soruşturmada, teşebbüslerin daha düşük fiyatlı bir ürünün pazar payını kasıtlı olarak %1'in altında tutarak sömürücü veya dışlayıcı davranışlarda bulunmuş olabileceği iddiası da ele alınıyor. Pazar payı %1'in altında olan ürünler, geri ödeme planının bant fiyatlarına dahil edilmediğinden, bu uygulamanın pazara yeni giriş yapacak oyuncuları olağanüstü derecede düşük fiyatlar sunmaya zorlamış olabileceği değerlendiriliyor.
- Hemel Boya'nın Dikey Kısıtlamalarına Rekabet İncelemesi15: Ahşap koruma, bakım ve boya sektöründe faaliyet gösteren Hemel Boya hakkında, yeniden satış fiyatının tespiti ve çevrim içi satışlara yönelik kısıtlamalar yoluyla rekabeti sınırladığı iddiaları üzerine soruşturma başlatıldı.
- Cosmox ve Ceel Grubu Rekabet Radarında16: Kozmetik, kişisel bakım ve gıda takviyesi sektörlerinde faaliyet gösteren Cosmox ile Vitaceel, The Ceel Kozmetik ve Ceel Kozmetik'ten oluşan ekonomik bütünlük hakkında, yeniden satış fiyatlarını belirleyerek rekabet kurallarını ihlal edip etmediklerinin tespiti amacıyla soruşturma başlatıldı.
Footnotes
1 Büyük İş Gücü Soruşturması (26.07.2023, 23-34/649-218).
2 HDI Fiba/Hayat/Fibabanka (10.08.2023, 23-37/686-237), Bupa Acıbadem/HDI Sigorta (03.06.2021, 21-29/368-184).
3 Google Yeni Reklam Uygulamaları (26.06.2025, 25-23/562-362).
4 Google Yerel Arama (08.04.2021, 21-20/248-105).
5 Opet (26.06.2025, 25-23/549-356).
6 Lukoil-Aytemiz (18.02.2021, 21-08/119-51), TP (12.11.2019, 19-36/606-260), Opet (28.12.2017, 17-44/685-292).
7 Endoks Enerji (13.03.2025, 25-10/234-119).
8 Herbalife (09.05.2025, 25-18/420-196).
9 Herbalife (26.06.2024, 25-23/577-373).
10 Spotify (28.06.2025).
11 Unilever (15.05.2025, 25-19/463-M).
12 Mastercard-Visa (26.06.2025, 25-23/552-M).
13 Zirai İlaç (22.05.2025, 25-20/482-M).
14 Avixa-Avigem (08.07.2025).
15 Hemel Boya (26.06.2025, 25-23/548-M).
16 Kozmetik ve Takviye Gıda Firmaları (12.06.2025, 25-22/523-M(1), 25-22/523-M(2)).
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
