Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK), finansal kuruluşlar aracılığıyla gerçekleştirilen elektronik transfer, havale ve nakit işlemlerinde işlemin mahiyetinin tespitine yönelik yeni kurallar getiren Sıra №30 Tebliğ Taslağı'nı ("Taslak") yayımladı.
Taslak Kimleri, Nasıl Etkileyecektir?
Taslak, finansal kuruluşları etkileyecektir. Taslağın yürürlüğe girmesi halinde finansal kuruluşların hem fiziki, hem de dijital kanallarda -yürürlük tarihi değişmezse- 1 Ocak 2026 tarihine kadar geliştirme ve operasyonel değişiklikler yapması gerekecektir.
Taslak Hangi İşlemleri Kapsıyor?
Taslak, i) elektronik transferler (para ve menkul kıymet), ii) aynı finansal kuruluş bünyesinde gerçekleştirilen havale işlemleri (para ve menkul kıymet) ve iii) fiziksel olarak para veya kıymetli maden yatırılması, çekilmesi, transferi veya ödenmesi niteliğindeki havale işlemleri bakımından yeni kurallar getirmektedir.
Amaç Nedir?
Taslağın amacı FATF Tavsiyeleri doğrultusunda suç gelirlerinin aklanmasının ve terörizmin finansmanının önlenmesi ile kayıt dışı ekonomiyle mücadele edilmesi olarak belirlenmiştir.
GİB'in geçtiğimiz haftalarda yayımladığı sanal ve fiziki POS'lara ilişkin düzenlemesi ile birlikte değerlendirildiğinde, ilgili Taslak'ın kayıt dışı ekonomiyle mücadelenin bütüncül bir şekilde yürütülmesinin adımlarından biri olduğu değerlendirilebilir.
Nakit Açısından Yeni Kurallar Nelerdir?
Taslak, nakit işlemlerde, işlemin mahiyetinin tespiti için beyanla başlayan ancak yüksek tutarlı işlemlerde Nakit İşlem Beyan Formu ve dayanaklarıyla desteklenen kademeli bir yaklaşım öngörmektedir.
Bu kapsamda, finansal kuruluşların, işlem tutarı ya da birbiriyle bağlantılı birden fazla işlemin toplam tutarı,
- 200.000 TL ile 2 Milyon TL arasındaki nakit işlemlerde işlemin mahiyetinin beyanı için müşteriye en sık kullanılan işlem türlerini sunması;
- 2 Milyon ile 20 Milyon TL arası nakit işlemlerde Nakit İşlem Beyan Formu doldurtması;
- 20 Milyon TL ve üzeri nakit işlemlerde ise Nakit İşlem Beyan Formu'nu işlemin detaylı açıklaması ve ilgili dayanak belgeleriyle doldurtması gerekmektedir.
Taslak, Nakit İşlem Beyan Formu'na verilecek onayın işlem dekontu üzerine alınacak imza veya internet/mobil bankacılık, SMS OTP, dijital link, telefon bankacılığı yoluyla temin edilmesine de olanak sağlamaktadır.
Elektronik Transfer ve Havaleler Açısından Yeni Kurallar Nelerdir?
Öncelikle, Taslak'taki "havale" tanımı ile TCMB mevzuatındaki "havale" tanımının farklı olduğunu belirtmek gerekir.
Taslak'ta, havale işlemi"aynı finansal kuruluş bünyesindeki farklı hesaplar arasında belli tutardaki para ve menkul kıymetin gönderilmesi işlemini" olarak tanımlanmaktadır. Dolayısıyla TCMB mevzuatındaki "havale" tanımı olan"gönderen veya alıcılardan birisinin hesabı olmaması durumu" Taslak'taki elektronik transfer kapsamında değerlendirilecektir.
Bu kapsamda, Taslak'ta bankalar ile ödeme ve elektronik para kuruluşlarına i) elektronik transfer işlemleri ve havalelerde müşteriye işlemin mahiyetinin beyanı için en sık kullanılan işlem türlerini seçenek olarak sunması ve ii) TCMB'ninkilere ek olarak işlem türlerinde belirli başlıkların (gayrimenkul alım ödemesi, motorlu taşıt alım ödemesi, borç verme/borç ödeme vb.) sunulması yükümlülüğü getirilmektedir.
Ek olarak, müşteriye sunulan seçenekler arasında işlemin mahiyetine ilişkin somut bilgi içermeyen, genel mahiyette "diğer" veya "bireysel ödeme" gibi başka seçeneklerin olması ve bunların müşteri tarafından seçilmesi durumunda, işlemin mahiyetine ilişkin olarak en az 20 karakter uzunluğunda işlem açıklaması temin edilmesi gerekmektedir.
Taslak, mahiyeti bilinen (fatura ödeme, kredi kartı borcu ödeme, terminal üzerinden geçen işlemlerin hak ediş ödemesi, Kuyumcu Altın Değerleme Sistemi üzerinden yapılan işlemler vb.) elektronik transfer ve havaleler ile nakit işlemlerde müşteriden beyan almak yerine otomatik kayıt oluşturulmasına izin vermektedir.
Taslak, Eşik Altında Kalan İşlemleri ve Diğer Yükümlülükleri Nasıl Etkileyecektir?
Taslak ile getirilen yeni kuralların, finansal kuruluşların, elektronik transfer, havale ve nakit işlemlerle ilgili olarak başkaca tedbirler almalarına veya şüpheli işlem bildirimini gerektirecek durumlarda parasal tutara bakılmaksızın işlemin mahiyeti hakkında bilgi, açıklama ve belge talep etmelerine engel teşkil etmeyeceğini not etmek gerekir.
Tüm İşlemler Yeni Kurallara Tabi mi?
Hayır. Taslak aşağıda belirtilen işlemler bakımından yeni kuralların uygulanamasının zorunlu olmadığını belirtmektedir.
- Bir müşterinin aynı finansalkuruluş içerisindeki hesapları arasında gerçekleştirilen işlemler,
- Müşterinin kamu kurum ve kuruluşu olduğu işlemler,
- Bankaların kendi aralarında gerçekleştirdikleri ve müşterinin banka olduğu işlemler,
- Muhabir bankacılık kapsamında gerçekleştirilen işlemler,
- ATM'lerden yapılan ve işlem tutarı ya da birbiriyle bağlantılı birden fazla işlemin toplam tutarı onbeşbin TL veya üzerinde lmayan elektronik transferler ve havale işlemleri
Görüş Ne Zamana Kadar Verilebilir?
Taslağa ilişkin görüş ve önerilerin 18/08/2025 tarihine kadar gorus@masak.gov.tr adresi aracılığıyla MASAK'a iletilmesi mümkündür.
The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.
